Havza Ne Demek Coğrafya

Coğrafyada havza terimi sık karşılaşılan kelimelerden biridir. Bir nehre su veren tüm bölgeyi anlatmak için kullanılan terimlerden biridir. Havza terimi her ne kadar coğrafyada kullanılan bir terim olsa da inşaat sektörü, madencilik ve daha birçok alanda da kullanılmaktadır.

Örneğin kömür çıkış noktalarını anlatmak ve birbirine yakın maden alanlarını aktarmak için kömür havzası terimi kullanılmaktadır. Coğrafyada havzalar türlerine, büyüklüklerine ve sınırlarına göre farklı kategorilere ayrılabilmektedir.

Havza Nedir?

Havza teriminin kullanıldığı yerlere göre anlamları değişebilmektedir. Türk Dil Kurumuna göre havzanın anlamları beş farklı seçeneğe ayrılmaktadır. Türk Dil Kurumu tarafından belirlenen havza açıklamaları şu şekilde sıralanabilir:

• Alan, yer (bölge)
• Alçak yer (yer yüzeyinde ya da yer kabuğundaki alçak alanlar)
• Birden fazla su kaynağının dağ, tepe, yol gibi doğal varlıklar arasından tek bir bölgeye dökülmesi. Bu bölge deniz, göl, ırmak, nehir gibi doğal kaynaklar olabilir.
• Tekne
• Yer yüzeyinde meydana gelen ya da varoluşundan beri kendini koruyan çukur, mezar, çıkıntı ve kıvrımları anlatmak için kullanılır.

Havza Ne İşe Yarar?

Havzanın işlevi ve çalışma biçimi diğer doğal varlıklara göre farklıdır. Havzaların birbirinden farklı işlevleri olabilir. Bu işlevler şu şekildedir:

• Su kaynaklarının yönetimini kolaylaştırır.
• Doğal afetlere karşı (erozyon, çığ ve deprem gibi) önlem olarak kullanılır.
• Su ihtiyacının karşılanmasını sağlar.
• Su kalitesinin korunmasını sağlamak.
• Suyun sürdürülebilir şekilde kullanılmasını sağlamak.

Coğrafyada havzaların işlevleri arasında bulunmaktadır.

Havzanın Özellikleri Nelerdir?

Coğrafyada havzaların özellikleri arasında birçok madde yer almaktadır. Havzaların temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Şekilleri farklı olabilir.
• Coğrafi özelliklere göre yapısı, kıvrımları, şekli ve boyutu değişiklik gösterebilir.
• Yüksek rakıma sahip olan bölgelerde havzalar daha küçük boyutlu olur.
• Durağan havzalar genellikle alçak rakım olan bölgelerde görülür.
• Havzada biriken su miktarı ve su yoğunluğu iklim koşullarına ve bölgenin coğrafi özelliklerine bağlıdır.
• Yıllık yağış miktarı her bölgedeki havza su miktarını etkiler.
• Havzaların su özellikleri bölgenin çevre ve toprak gibi özelliklerine göre belirlenir. Hava kirliliği, su kirliliği, doğal kaynakların azalması ve kirletilmesi gibi etkenler havzaları ve havzadaki su kalitesini olumsuz etkiler.
• Sadece yüzey sularından oluşmaz. Yer altındaki su kaynaklarının da yer üzerindeki su kaynakları ile buluşmasını sağlar.
• Yer altı suları yer üzerine, yer üzerinde su kaynakları ise havzalar aracılığı ile yer altı kaynaklarına dahil olur. Suyun sürdürülebilir şekilde kullanılması sağlanır.

Havza Çeşitleri Nelerdir?

Havza türleri farklı kategorilerden oluşmaktadır. Havzalar farklı türlerde olabileceği gibi benzer özellikler gösteren türleri de bulunmaktadır. Havza türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Açık havza
• Aşağı havza
• Hidrografik havza
• Jeolojik havza
• Jeomorfolojik havza
• Kapalı havza
• Mikro havza
• Yukarı havza

Türkiye’de Kaç Havza Var?

Türkiye’deki havza sayısı 25 olarak belirlenmiştir. Yapılan incelemeler ile Türkiye’deki büyük su havzaları ortaya çıkarılmış olup kaynaklara 25 olarak geçirilmiştir. Küçük su havzası sayısı ise net olarak sınıflandırılmamış ve sayısal veri elde edilmemiştir. Türkiye’deki küçük su havzalarının kaydedilemeyecek kadar yüksek seviyede olduğu düşünülmektedir.

Türkiye’deki havzalar hem Türkiye toprakları hem de dünya için önemlidir. Su kaynağı olmaları nedeni ile bu bölgede yapılan çalışmalar havzalara göre şekillendirilmektedir. Türkiye’deki en çok bilinen büyük su ve küçük su havzaları şu şekilde sıralanabilir:

• Aras havzası
• Asi havzası
• Büyük Menderes havzası
• Çoruh havzası
• Büyükçekmece Gölü küçük su havzası
• Karacağ havzası
• Bozburun Yarımadası küçük su havzası
• Anamur içme suyu havzası

Coğrafyada havza çeşitlerine örnekler bu şekildedir.

Ayrıca Bakınız: Hat Sanatı Nasıl Yapılır?